Đây là bài tổng hợp những kỹ năng và kiến thức mà ad thấy cần thiết khi làm việc trong công ty Nhật. Những điều mà mình thấy may mắn khi học được khi được đào tạo và làm việc trong môi trường của một công ty Nhật. Trong bài viết sẽ tổng hợp những link các bài viết khác. Chi tiết mời các bạn tham khảo trong các link đó.
Thời điểm tổng hợp bài viết này thì ad cũng đã có gần 4 năm kinh nghiệm làm việc trong công ty Nhật. Từ những ngày chân ướt chân ráo, ngáo ngáo ngơ ngơ tời giờ chân cũng đã đỡ ướt hơn nên muốn tổng hợp lại những điều mà mình thấy hay và coi là cần thiết khi làm việc trong công ty Nhật. Nhất là đối với người nước ngoài như mình.
1 Tìm việc tại Nhật
Trước hết là bài toán đầu tiên: tìm việc tại Nhật. Nhiều bạn sẽ tìm được việc khi còn ở Việt Nam, được rước sang Nhật làm việc thì đỡ được khoản này. Khoản này khá khoai, trừ các bạn làm IT thì cửa đi từ Việt Nam mở rộng, còn lại các ngành khác theo quan sát của mình thì rất khó.
Còn nếu muốn hiểu về chế độ tuyển dụng của các công ty Nhật thì các bạn có thể tham khảo Chế độ tuyển dụng của các công ty Nhật 日本製雇用システム. Để biết các công ty Nhật thường tuyển 1 loạt sinh viên mới tốt nghiệp để dễ đạo tạo gọi là 新卒一括採用. Hoặc các công ty Nhật không đuổi việc nhân viên vì chế độ tuyển dụng là 終身雇用 trọn đời và chế độ tăng lương dựa vào số năm kinh nghiệm 年功賃金.
Còn muốn biết làm việc tại Nhật được thưởng bao nhiêu thì mời các bạn tham khảo trong link. Tùy công ty lớn nhỏ mà mức thưởng có thể từ 1-4 tháng lương cho 1 năm. Hoặc cũng có thể chẳng có tháng nào nếu bạn vào công ty Nhật black.
Khi đi tìm việc, cần tìm hiểu một số thông tin như: Điều kiện đủ để có thể đi tìm việc ở Nhật là gì? Khi thấy mình đủ điều kiện rồi thì nên bắt đầu thế nào? Mời các bạn tham khảo chi tiết trong bài viết Tìm việc tại Nhật. Xin việc ở Nhật thì cần tối thiểu là tốt nghiệp cao đẳng đại học ở Việt nam hay ở Nhật. Rồi từ đó viết CV, rồi tìm hiểu thông tin công ty rồi mới đi dự 説明会 buổi giới thiệu công ty, rồi được phỏng vấn, bla bla…
Hiện tại Ad thấy có rất nhiều công ty giới thiệu việc làm tốt. Lời khuyên của ad là nên tận dụng những công ty như vậy. Vì họ có nguồn việc sẵn rồi, thêm nữa khi liên hệ với họ thì họ sẽ giúp mình sửa và viết CV- một điều cũng khá ngán khi đi tìm việc.
Ngoài ra trước khi tham gia vào quá trình phỏng vấn xin việc. Các sinh viên sắp tốt nghiệp cần làm một việc khá quan trọng đó là: 自己分析 tự phân tích bản thân. Phân tích để hiểu xem bản thân mình có điểm mạnh điểm yếu nào, làm ngành nghề nào thì phù hợp. Lúc đi phỏng vấn kiểu gì cũng sẽ bị hỏi xem mạnh yếu thế nào?
Khi đi tìm việc tại Nhật, các bạn cũng sẽ lần đều biết tới khái niệm: Văn hóa công sở ビジネスマナー Bussiness maner. Là một trong những đặc sản mà không phải người nước ngoài nào cũng dễ ăn và hấp thụ. Đó là 1 khái niệm rất rộng nhưng khi đi tìm việc, các bạn chỉ cần nắm vững 2 kỹ năng chính đó là ngoại hình và việc chào hỏi. Mặc quần áo sao cho chuẩn, chào hỏi sao cho đúng cách là những đánh giá đầu tiên với mỗi ứng viên.
Khi phỏng vấn tìm việc mà đỗ thì các ứng viên sẽ nhận được giấy chứng nhận đỗ gọi là 内定書.
Rồi tới thứ 2 đầu tiên của tháng 10 các công ty Nhật sẽ tổ chức một buổi lễ gọi là 内定式- lễ chào đón nhân viên mới cho những người đã nhận được 内定書. Mặc dù tháng 4 nhân viên mới mới vào làm nhưng từ lúc 内定式 là các công ty Nhật sẽ không tuyển thêm nhân viên mới tốt nghiệp nữa.
2 Người Nhật đào tạo nhân viên mới như thế nào?
Nói thêm 1 ý nữa là rất nhiều công ty Nhật sẵn sàng tuyển những người không có kiến thức chuyên nghành vì họ muốn đào tạo nhân viên lâu dài và cũng tự tin vào hế thống đào tạo nhân viên của họ.
Nhân viên mới tại Nhật thường bắt đầu đi làm từ tháng 4. Tuy nhiên nhiều công ty Nhật không đợi tới tháng 4 mới đào tạo Nhân viên mới. Nhiều công ty bắt đầu có những hoạt động để đào tạo nhân viên mới của mình ngay từ sau 内定式- từ tháng 10. Ví dụ như công ty ad làm hiện tại. Mỗi tháng 1 lần sẽ tổ chức dạy IT cho nhân viên mới.
Đối với nhân viên mới, người Nhật có chế độ đào tạo gọi là 新人研修 đào tạo nhân viên mới. Sẽ được đào tạo từ hồi ngáo ngơ, đến lúc có thể làm việc độc lập. Thường là sẽ kéo dài trong vòng 1 năm, và bao gồm 3 tháng 研修 , sau đó là OJT(On job training).
Trong 1 năm đầu này, nhân viên mới sẽ phải nắm vững thêm 1 số kỹ năng, ビジネスマナー cở bản như là:
報連相 Báo cáo- liên lạc- trao đổi. Là câu thần chú để nhân viên làm việc trong team. Ngày nào cũng phải áp dụng thì công việc mới trôi chảy được. Cho dù có làm giám đốc hay nhân viên quèn.
Nhân viên mới còn phải biết một khái niệm nữa đó là thứ tự ưu tiên trong công việc 優先順位 . Làm việc chăm chỉ là một chuyện, còn phải biết làm việc đúng cách. Việc quan trọng mà gấp thì phải làm trước, rồi mới làm tới cái khác. Đây là điều cực quan trọng. Nhất là khi làm việc trong team.
Ngoài ra nhân viên mới thì thường phải đi hỏi các senpai, nhưng hỏi sao cho đúng cách khi làm việc trong công ty nhật thì cũng phải học. Mang cái não không đi hỏi thì bị hỏi lại cho nhục mặt.
Nhân viên mới chưa làm được nhiều việc thì thường phải làm những việc linh tinh. Trong đó có việc nghe và trả lời điện thoại. Cái này đúng là cực hình cho người nước ngoài. Vì phải sử dụng kính ngữ, khiêm nhường ngữ. Chưa kể mỗi lần nghe tên của công ty và tê của khách hàng là phải nhớ. Khổ nỗi tên công ty thì toàn katakana khó nhớ thấy mồ, còn tên người Nhật thì học nói nhanh như là cho người Nhật( cho người Nhật thật mà, hehe). Nên cách duy nhất là phải hỏi lại và cố gắng nhớ tên công ty và tên khách hàng thường xuyên gọi tới.
Rồi cuối ngày lại phải hì hục viết báo cáo ngày 日報 để mail gửi cho các sếp. Báo cáo xem hôm nay làm gì? Đã làm được gì? chưa làm được gì? Học được cái gì? … ngày nào cũng viết thấy nản. Nhưng dần cũng quen. Viết ròng rã 1 năm trời.
3 Những kỹ năng học được khi làm việc trong công ty Nhật
Thực ra trong phần trên cũng học được kha khá rồi. Phần này nói thêm về một số điều hay khác.
Người Nhật tẩy não nhân viên rất hay, mới vào công ty họ giải thích cho về 4 chữ じんざい và 4 kiểu người trong công ty. Nghe mà thấy hay muốn chớt. 4 chữ đó là 人罪(Nhân tội) 、 人在 (Nhân tại)、人材(Nhân tài)、人財(Nhân tài).
人罪(Nhân tội) Là những người không có chí tiến thủ cũng như là không có năng lực. Ở lâu trong công ty đa phần không đóng góp được gì. Miss của các hunter.
人在 (Nhân tại) Là những người có năng lực nhưng lại thiếu chí tiến thủ. Không muốn cống hiến. Những người này chỉ coi như là tồn tại, không có dấu ấn.
人材 (Nhân Tài). Tài ở đây mới chỉ là tài liệu, nguyên liệu chứ chưa được gọi là Nhân Tài theo nghĩa là người tài. Đây là kiểu nhân viên chưa có thực lực nhưng chí tiến thủ lại cao. Thường là nhân viên mới.
人財(Nhân Tài). Chữ Tài trong chữ Tài sản. Là những nhân viên vừa có năng lực lại có chí tiến thủ.
Kỹ năng giao tiếp コミュニケーション được đánh giá rất cao khi làm việc tại Nhật. Người Nhật còn cho rằng, giao tiếp tốt đồng nghĩa với làm việc tốt.
Một kỹ năng nữa nếu rèn luyện được thì năng suất công việc sẽ nâng cao không ngừng đó là Kỹ năng quản lý thời gian タイムマネジメント . Luôn đặt thời gian để làm mọi việc và luyện tập điều đó mỗi ngày.
Còn muốn nâng cao kỹ năng giải quyết mọi vấn đề thì phải rèn luyện ロジカルシンキング Kỹ năng giải quyết vấn đề. Không làm gì ngoài việc đào bới nguyên nhân bằng 1 câu hỏi duy nhất vì sao? Và chỉ cần nhớ mọi thứ đều có nguyên nhân của nó, bạn có sẵn sàng tìm hiểu để giải quyết hay không. Nhiều người có nhiều năm kinh nghiệm làm việc cũng không bao giờ bằng người làm ít mà luôn tìm hiểu và tích cực giải quyết vấn đề.
Ngoài ra còn 1 kỹ năng mềm mà rất cần thiết nữa đó là kỹ năng nghe chủ động ポジティブリスニング . Nghe để chia sẻ, nghe để thật hiểu vấn đề. Nghe bằng sự quan tâm và muốn chia sẻ chứ không phải là nghe cho có. Nghe giỏi sẽ tiến bộ nhanh trong công việc.
Khi gặp việc khó thì cần 1 kỹ năng nữa là hỏi Mr google. Nhưng để hỏi sao cho ra kết quả nhanh nhất và lọc được thông tin mình muốn tìm kiếm nhất thì phải có kỹ năng tìm kiếm trên google. Tìm nhiều thành quen, ngu nhiều sẽ khôn, quan trọng là không được quên là mình ngu.
Nếu bạn mà nói được rành mạch 5S là gì thì người Nhật cũng sẽ phải nển bạn đó. Mình cũng không nhớ được nên các bạn chịu khó xem trong link nha.
4 Những điều cần biết khác khi làm việc trong công ty Nhật
Làm việc chăm chỉ rồi thì xét tăng lương thế nào? Người Nhật khá khó khăn trong việc xét tăng lương đó. Thường thì đầu năm nhân viên sẽ phải viết mục tiêu của mình để xem cuối năm thực hiện ra sao để xét tăng lương. Viết mục tiêu, thực hiện mục tiêu của mình thông qua việc quản lý mục tiêu 目標管理.
Người Nhật làm việc trong team chú trọng 2 việc. 1 là trao đổi thông tin với nhau 2 là chia sẻ kiến thức. Khi chia sẻ kiến thức họ sẽ tạo những tài liệu, nhưng hướng dẫn để làm một công việc gì đó sao cho dễ hiểu nhất gọi là 手順書 . Một người làm được thì chia sẻ cho người khác, kẻo nó nghỉ ốm cả team lại nhọc.
Làm việc trong công ty Nhật cũng rèn được cho mình tính cẩn thận. Vì người Nhật quản lý chất lượng sản phẩm 品質監理 rất tốt. Làm gì cũng phải check lại 2 lần, rồi lại check chéo nhau. Để sao tới khách hàng với chất lượng made in japan.
Mùa hè thì để tiết kiệm điện các công ty sẽ tiến hành クールビズ Cool biz . Không cà vạt, không vest, áo sơ mi ngắn tay. Để điều hòa 28 độ.
Nghỉ lâu quá mà đi làm lại, chán nản cuộc sống rồi tự tử thì có 五月病 bệnh tháng 5. Nghỉ tuần lễ vàng cuối tháng 4 đầu tháng 5 xong, lúc đi làm lãi sẽ ủ rũ, trầm cảm.
Sếp ở công ty to như quả nho, sếp nói gì nhân viên nghe răm rắp. Không ít trường hợp sếp bắt nạt nhân viên gọi là パワハラ. Cái này thì chắc ở đâu cũng có.
Còn nhiều lắm dần dần mị kể cho mà nghe. Hô m nay tới đây thôi nhé!
